امام خمینی (ره)

ازمنظرامام (ره)انتظارفرج به معنی سکون وبی تحرکی وانتظارصرف نیست،بلکه ایشان انتظار راحرکتی تهاجمی به سمت ظهورتعریف می کردند واین حرکت رانه فقط درشخص منتظر،بلکه درابعاد بزرگ اجتماعی وسیاسی ودراندازه های یک مملکت ودنیا ارزیابی می کردندو خود نیز دراجرای این اندیشه پیش رو بودند.امام(ره)هیچ وقت در مسیرش وپیمودن راه زمینه سازی برای ظهور،دچارتردید نشد،به طوری که آن حضرت درهر موقعیتی باشجاعت تمام دراین باره صحبت می کردند.ایشان استخراج انتظارسازنده رامنوط به اعمال منتظرانه حقیقی می دانستند،به طوری که بعداز قرن ها انتظارمنفعلانه با ارایه تعریف جدیدی ازانتظار،جامعه ایران اسلامی رابیدار ومسیرانقلاب را نیزبراین اساس طراحی کرد.
امام خمینی(ره)حتی دراعلام موضع ودیدگاهی صریح،به مقابله باالقای نظرات سطحی از انتظار برای ایجادتصویری منفعلانه ازاسلام وتفکرمهدوی می پردازند وبیان می کنند:«بعضی ها انتظارفرج را به این می دانند که درمسجد،در حسینیه یادرمنزل بنشینندودعا کنندوفرج امام زمان(عج)راازخدابخواهند.»
درباب تأثیراعتقاد به مهدویت ومسئله انتظاربرانقلاب اسلامی ایران واندیشه مهدویت درتوجه به انتظارنزد بنیانگذارانقلاب اسلامی ایران،حضرت امام،به دوتن از استادان مباحث مهدویت وانتظار،حجت الاسلام والمسلمین فؤادیان وحجت الاسلام والمسلمین کارگر،مراجعه می کنیم وآرای آنان را درباره این مباحث مرور می کنیم.
حجت الاسلام محمدرضا فؤادیان ،استاد مرکز تخصصی مهدویت،دراین زمینه اعتقاددارد:امام خمینی(ره)بابرداشت های ناصحیح از انتظار فرج مبارزه کرد؛چرا که اگرازانتظاربرداشت صحیحی شود،انتظاری پویاست ومنجربه حرکت می شود وبرداشت های انحرافی ازاین مقوله موجب ایستایی است.درکتابی با عنوان «جان جانان»که مجموعه ای از سخنان امام خمینی(ره)درباره امام زمان(عج)است،می توانیم این نکته رامشاهده کنیم که امام (ره)همواره تأکید داشتنداگر ازانتظارتعریف درستی نشود،واژه ای مخرب است تااین که واژه ای محرک باشد.
این استادمرکزتخصصی مهدویت،درتبیین نقش انتظار سازنده دردوران انقلاب،به بعضی جریانات وافراد،چون انجمن حجتیه اشاره کرد که انقلاب اسلامی ایران راهمراهی نکردندوتصریح کرد:برخی افراد برداشت های اشتباهی از برخی روایات زمان غیبت دارند یا به روایات غیر مستند تکیه می کنند.برخی بر اساس روایاتی چون«درعصرغیبت درخانه بنشینیدوحرکتی نکنید»یا«هرپرچمی که قبل ازظهورمهدی(عج)به پاخیزد،طاغوت است.»حرکت جهادی امام وپیروانش رانادرست می دانستند؛اماامام خمینی(ره)تعریفی جدیدوصحیحی ازانتظاررا درجامعه تبیین وترویج کرد.
به اعتقاد حجت الاسلام فؤادیان ،امام خمینی(ره)نوآوری وتعابیرجدیدی ازهمه اندیشه های اسلامی،چون مباحث اخلاقی وفقهی وزمان ومکان ومهدویت داشت واین نوآوری درتفکرموجب می شدحرکتی والاتروبالاترازدیگراندیشمندان اسلامی انجام دهد.بینش صحیح و دقیق امام ازواژه های انتظارومهدویت موجب شد تا ایجاد حکومت اسلامی را درعصرغیبت درک کنند.البته متأسفانه حتی درعصرحاضرنیزبرخی معارف اسلامی برداشت های نادرست دارند.
وی اشاره می کند که امام،انقلاب اسلامی ایران رازمینه سازظهور می دانست.امام همواره تأکیدداشت که انقلاب ایران باید به همه جهان صادر شود؛چون امام قصد داشت همه جهانیان با اندیشه شیعه آشنا شوند وجریان حاکمیت را در این عصروزمان جدی بگیرند وانسان ها به بلوغ فکری برسند،چرا که یکی ازشرایط ظهور امام(عج)آمادگی جهانی است.مردم جهان باید خواهان مقابله با استکبارباشندوظلم پذیرنباشندوبا تمام وجود خواهان تحقق عدالت باشندتاحضرت ظهورکند.حتی دشمنان وصهیونیست هانیز یکی ازدلایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران رااعتقاد به مهدویت ونگاه مهدوی امام خمینی(ره)می دانند.گواه این ادعا در کلام خودامام مشاهده می شود.ایشان انقلاب اسلامی ایران رامقیاس کوچکی ازانقلاب جهانی امام مهدی(عج)و زمینه ساز حکومت جهانی آن حضرت می دانستند.
وی درپاسخ به این سؤال که چراامام خمینی(ره)صاحب اصلی انقلاب راامام زمان(عج)می دانست؟گفت:هرفردآشنابه فرهنگ شیعه می داندکه حکومت ازآن ولی خداست وکسی که عصمت دارد،می تواند ولی وسرپرست انسان ها باشد.خداوندحاکمیت رابرای حجت معصوم قرارداده است.ازهمین روامام خمینی (ره)صاحب اصلی انقلاب راامام زمان(عج)می دانست.به اعتقاد این استاد مرکزتخصصی مهدویت،امام خمینی(ره)با مباحث غیرضروری که ثمره علمی ومعنوی نداشت وباآن مبارزه می کرد.
درهمین باره،حجت الاسلام رحیم کارگر،محقق وپژوهشگرمهدویت نیز اعتقاد دارد:امام(ره)در بحث مهدویت یک سری پیش فرض ها ومفروضاتی چون ظهور امام زمان(عج)در آینده وحجت خدا بودن وحق ولایت بر انسان ها ازسوی آن حضرت راداشتند ودربیاناتشان به مباحثی فراتر ازاین ها می پرداختند.
وی ادامه می دهد:امام انقلاب اسلامی ایران رازمینه ساز انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج)وزمینه سازی را وظیفه همه شیعیان می دانست.امام برای زمینه سازی چهارچوب ونظریه تعریف کرده بود و همه رفتارها وفعالیت های سیاسی را به آن سمت سوق می داد.امام معتقد بود بایدیک تحول ودگرگونی جهانی صورت بگیرد تا به ظهور حضرت برسیم.ایشان می فرمود:«انقلاب اسلامی ایران جرقه ای الهی است که انفجاری عظیم درتوده های ملت ایجاد کردکه به طلوع فجر انقلاب عظیم حضرت مهدی(عج)منتهی می شود.»
حجت الاسلام کارگر درسخنان خود بر این نکته تأکید دارد که امام(ره)معتقد بود:ما نه تنها خودمان باید دولت اسلامی تشکیل دهیم ،بلکه باید زنجیره ای از جمهوری های آزاد ومستقل در جهان نیز تشکیل دهیم تا دولت های اسلامی مستقل ومتحد به سمت جامعه موعودحرکت کنند.براین اساس ،به صدورانقلاب اسلامی ایران بسیار اهمیت می دادوبه محدودیت انقلاب در مرزهای خودمان اعتقاد نداشت.
وی اشاره می کند:امام (ره)معتقد بود تااین انقلاب به همه جهان صادرنشود و ارزش ها وآرمان ها و ایده های آن به کل جهان منتقل نشود،نمی توانیم به سمت ظهور حرکت کنیم .درحقیقت ایشان نزدیک شدن به زمان ظهور رادرگروابلاغ پیام اسلام راستین به همه جهان می دانست.
به اعتقاد این پژوهشگر مهدوی،همه دغدغه امام این بود که مارابه جامعه موعود نزدیک کند.ایشان به حفظ وتداوم انقلاب اسلامی بسیاراهمیت می داد.به همین سبب همه فعالیت های حزبی ،جناحی وشخصی ما باید در راستای حفظ وتداوم انقلاب باشد،چون امام می فرمود:«این انقلاب طلیعه ظهورحضرت مهدی (عج)است»یا«من با تأیید خداوند متعال وتمسک به مکتب پرافتخار قرآن ،به شما فرزندان عزیز اسلام مژده پیروزی نهایی می دهم،به شرط این که نهضت بزرگ اسلامی ادامه یابد وپیوند بین شما جوانان برومند اسلام
،ناگسستنی باشدوبه شرط آگاهی ازحیله های استعمارگران راست وچپ وجنود ابلیسی آنان.»
وی ادامه می دهد:تأکید امام برتشکیل حزب فراگیر مستضعفان وایثارگری مداوم شیعیان وسایردیدگاه های امام بر این اساس بود که مهم ترین مؤلفه مهدویت را زمینه سازی،ازبین بردن موانع ومشکلات ظهور وهموار کردن این مسیر می دانست.چیزی که مغفول بودوامام به آن تأکید می کرد،چگونگی رسیدن به جامعه آرمانی است.همه شیعیان باید بدانندکه درزمینه سازی وظیفه دارند وتامردم به وظیفه خودعمل نکنند،باید محتمل خسارت شوند.
حجت السلام کارگر،با اشاره به این نکته که امام(ره)مهم ترین عامل برای رسیدن به حکومت جهانی حضرت را انتظارپویا وفعال می دانستند،تصریح می کند:اولین فردی که بحث های کلیدی ومهمی درباره انتظار و وظایف منتظران مطرح کرد،امام خمینی بود.امام (ره)راه مهدویت رادرحالی روشن کرد که شیعیان درطول تاریخ گرفتار برخی افرادوگروه ها با برداشت های نادرستی ازمهدویت بودند.
وی درادامه به بررسی دیدگاه امام خمینی(ره)،درباره آسیب های مهدویت پرداخت وافزود:امام (ره)دربررسی آسیب های مهدویت می فرمود برخی معتقدند باید دست روی دست بگذاریم تاعالم پراز معصیت شود تا امام زمان(عج)بیاید وفکرمی کنند تاجهان پرازظلم وجورنشود امام زمان(عج)ظهورنمی کند که این برداشت اشتباهی ازانتظار فرج است وبرخی بر اساس این برداشت انحرافی به مفاسد دامن می زنند،در حالی که امام(ره)این عقیده را دعوت به طغیان گری وگناه می دانست.این درحالی است که در انتظار سالم،به جامعه وافرادسالم نیاز است.خداوند به انسان های صالح وعده ظهور امام وبرپایی حکومت عدالت محوررا داده است.
این پژوهشگر مهدوی ادامه می دهد:برخی خود را ازاصلاح خود وجامعه عاجز می دانند ومعتقدند خود حضرت مهدی(عج)باید ظهور کند تاحکومت اسلامی وجامعه صالح برپاشودکه این همان انتظارانزواگرایانه ومأیوسانه است.این درحالی است که جهاد وامربه معروف واحکام الهی هیچ زمانی حتی درزمان غیبت ساقط نمی شودوظلم ستیزی وفسادستیزی ،نمونه بارز امر به معروف ونهی ازمنکر است.امام خمینی(ره)معتقد بود بایدجامعه ای صالح تشکیل تازمینه برای تشکیل حکومت جهانی فراهم شود.
به اعتقادحجت الاسلام کارگر،برخی معتقدند باید برای زمینه سازی ظهورتلاش کرد،اما نباید حکومت وانقلابی درعصرغیبت تشکیل شود،درحالی که امام خمینی(ره)باحکومت خودبا این عقاید نادرست مبارزه کردونشان داد ظهور امام زمان(عج)مقدماتی داردکه از جمله آن تشکیل حکومت خودبااین عقاید نادرست مبارزه کردونشان دادظهور امام زمان(عج)مقدماتی داردکه ازجمله آن تشکیل حکومت صالح است.امام خمینی(ره)با انزواگرایی وگسترش ظلم وفسادمخالف بود.امام آگاهانه وبابصیرت ،به سمت انتظار سازنده حرکت کرد وانسان ها را به تلاش دراین راه سوق داد تا جامعه ای سالم وصالح تشکیل شود و به جامعه آرمانی نزدیک تر شویم.
وی با اشاره به این نکته که امام صاحب اصلی انقلاب را حضرت حجت(عج)می دانست وامام زمان (عج)را واسطه فیض وپشتوانه انقلاب اسلامی ،که دربسیاری از بحران ها ومشکلات با دعاها ودست غیبی خود مارا یاری می دهدوما را ازآسیب ها وتوطئه های دشمنان حفظ می کند.
منبع:نشریه ساعت صفر-شماره 9.